Zekat Verilmesi Gerekmeyen Mallar

      Kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin ihtiyacı olan şeylerden zekat vermek gerekmez. Bunlara ''Havaici asliye'' denir. Başlıcaları şunlardır :

      Oturulan evler, ev eşyası, giyecekler, binek vasıtaları, ticaret için olmayan kitaplar, sanatkârların kullandığı aletler, yiyecek ihtiyaçları, altın ve gümüş dışında ve satılık olmayan inci, elmas ve zümrüt gibi süs eşyası. Bunlar zekat verilmesi gerekmeyen mallardır.

Zekat Verilmesi Gereken Mallar ve Zekat Miktarları

1. Altın: En az 80,18 gram veya daha fazla olursa kırkta biri,
2. Gümüş : En az 561 gram veya daha fazla olursa, kırkta biri,
3. Para : En az nisab miktarı veya daha fazla olursa paranın kırkta biri, ( paranın nisabı, yani parada zekat vermeye esas olan zenginlik ölçüsü, en az 80,18 gram altın karşılığı paraya sahip olmaktır.)
4. Ticaret Malları : En az nisab miktarı para değerinde veya daha fazla olan her türlü ticaret malının kırkta biri,
5. Koyun ve Keçi : Kırk koyun veya keçide bir koyun veya keçi,
6. Sığır ve manda : Otuz sığır veya manda için 1 yaşını tamamlamış dana,
7. Deve : Beş deve için 1 koyun veya keçi.

        Hayvanların sayısı arttıkça zekatın miktarı da değişir. Arazilerden elde edilen ürünlerin zekatı da daha farklıdır.
        Yukarıda sayılan malların zekatları kendi cinslerinden verilebileceği gibi, bunların değerleri para olarak da verilebilir.
        Zekatın sahih olmasının şartı niyettir. Zengin bir müslüman fakire zekat verirken kalbi ile niyet etmesi gerekir, diliyle söylemesi şart değildir.

       Saime olan sığırlrda zekat nisabı otuzdur. Bundan azı için zekat gerekmez. Otuz sığırdan kırk sığıra kadar zekat olarak iki yaşına basmış erkek veya dişi bir buzağı verilir. Kırk sığırdan altmış sığıra kadar, üç yaşına girmiş erkek veya dişi bir dana verilir. Tam altmış sığır olunca, birer yaşını bitirmiş iki buzağı verilir. sonra her otuzda bir buzağı ve her kırkta bir dana verilmek suretiyle zekat hesap edilir.
       Örnek:
Yetmiş sığır için bir buzağı ile bir dana zekat verilebileceği gibi, seksen sığır için de iki dana, doksan sığır için üç buzağı, yüz sığır için bir danaile iki buzağı ve yüzon sığır için de dört buzağı veya üç dana vermek arasında sahibi serbesttir. Çünkü bunda dört oruz ve üç kırk vardır. Daha fazla sayılar için de bu şekilde hesap yapılarak zekat yerine getirilir.
       Zekat verme bakımından sığır ile manda arasında fark yoktur., bunlar aynı cins sayılır. Zekat hesaplanırken bunlar karışık olunca birbirlerine katılarak sayılırlar. Yirmi sığır ile on manda bulunsa, bunlar için iki yaşına girmiş bir buzağı zekat verilir. Bu iki cinsten hangisi fazla ise, zekat o fazla cinsten verilir. Her iki cins eşit ise, değerleri az olan cinsin en iyisinden veya, değeri yüksek olan cinsin en düşüğünden zekat verilir. Sığırlar değer bakımından düşükse, bu sığırların en iyi buzağılarından zekat verilir ve bu şekilde denge sağlanmış olur.

Zekat Kimlere Verilir

Zekat verilecek kimseler şunlardır :
1. Fakirler : dîni ölçülere göre zengin sayılmayan, nisab miktarı malı olmayan kimseler.
2. Yoksullar : Hiçbir şeyi olmayanlar,
3. Borçlular : Borcundan fazla nisab miktarı mala sahip olmayanlar,
4. Yolcu : Memleketinde malı olduğu halde yolda parasız kalan, elinde birşey bulunmayan kimselerdir. (Bunlara memleketlerine varacak kadar zekat verilebilir.)
5. Allah yolundakiler : Bunlar cihad veya hac için yola çıkıp parasız kalanlar ile işini gücünü bırakıp kendisini ilme vermiş olan kimselerdir.

       Zekat verirken şu sırayı gözetmeliyiz:
Önce kardeşler, kardeş çocukları, amca, hala, dayı ve teyze, sonra diğer akraba ve komşular, bunlardan sonra mahallesinde ve oturduğu memleketteki fakirler. Aldığı zekat parasını günah yolunda harcayacak veya israf edecek kimselere değil, gerçek ihtiyaçları için harcayacak fakirlere vermek daha iyidir.